Dün Taraf’a geldi Günter Grass. Üç buçuk saat boyunca, Ahmet Altan’la birlikte Grass’la sohbet ettik. Seksen üçe yaklaşan yaşına rağmen, yarı yaşındakilerde az rastlanan bir enerjiyle konuşmasına; hiç acele etmeksizin, ağzından düşürmediği piposundan sakin nefesler alıp her cümlesinde küçük kavisler çizerek, parantezlerde oyalanarak ama yönünü de asla kaybetmeden, onca yılın biriktirdiği hatıralarla bugün kafasını meşgul eden meseleler arasında gidip gelmesine kulak verdik..

Bu konuşmanın ayrıntılarını daha sonra yazmak üzere, şimdilik Günter Grass’ın, sohbetin orta yerinde, “Belki sonsöz olarak şunu söyleyebilirim” diye açtığı ve açar açmaz “sonsöz” olmayacağını sanırım kendisinin de kavradığı bir parantezi aktarmak istiyorum sadece.

“Alman hesabıyla seksen iki, Türk hesabıyla seksen üç yaşındayım” dedi Grass, “ama ihtiyar hissetmiyorum kendimi, çünkü yaşlandıkça mülayimleşen, bilgeleşen insanlardan olamadım ben. Hâlâ öfkeli, hem de çok öfkeliyim.”

“Yazarlar öyledir” dedi Ahmet Altan. Piposundan bir nefes çekip “mesela” diye devam etti Grass, “Bu başörtüsü meselesi çok ama çok öfkelendiriyor beni.”

O ana kadar hiçbirimiz dinden, örtüden, laiklikten, inanç hürriyetinden söz açmamıştık ama Grass’ın lafı buraya getirmesi, içinde dolaşıp durduğumuz ortak hikâyenin bütününe gayet uygun düşüyordu.

“Benim dinle hiçbir alakam yok. Ateistim” dedi Grass, “ve dindarlara gerici gibi bakanlar, başörtüsünü gericiliğin simgesi gibi gösterenler beni öfkelendiriyor. Fransa’da, Almanya’da, Türkiye’de laiklik adına bunu yapanlara kızıyorum. Benim anneannem de başını örterdi; belki de kendince dinsel bir inançtandı bilmiyorum. Ama ne fark eder. Başörtüsü yapay bir sorun; böyle yapay bir sorunla insanların üzerine gitmelerine sinirleniyorum.”

Bunun üzerine Ahmet Altan, “Bu yapay soruna duyduğunuz öfke Türkiye’de çok geniş bir kesimi derinden etkileyecek” dedi ve oradan, sadece azınlıkların değil, çoğunluğun bile “ikinci sınıf vatandaş” muamelesi görebildiği bir düzenin tuhaflığını konuşmaya geçtik.

Yasemin Çongar, Taraf